Uyku Apnesi’nin Diyabeti Tetikleyici Etkisi Var mıdır?

Yazıyı Sosyal Medyada Paylaş

Facebook X Reddit Pinterest LinkedIn vKontakte

Kaliteli uyku ile vücudun yeterince dinlenmesini sağlamak, sağlıklı bir yaşamın olmazsa olmazları arasında yer alır. Son dönemde, özellikle uyku problemlerinden kaynaklanan sağlık sorunları sıklıkla karşımıza çıkmaya başlamıştır. Ortaya konulan bilimsel veriler uyku apnesi gibi uyku kalitesini olumsuz etkileyen hastalıkların başka hastalıkları tetiklediğini göstermektedir. Diyabet hastalığı bu duruma örnek gösterilebilir. Diyabetli bireylerin büyük bir bölümünde uyku sorunu da vardır. Bu bireylerde, uyku esnasında görülen horlama, idrara çıkmak için sıkça uyanma, uyandığında ağız kuruluğu ve gün içinde uykusuzluk gibi şikayetler oluşabilmektedir. Bu şikayetler tipik bir uyku apnesi hastalığına işaret etse de aslında diyabet hastalığının da neden olduğu sorunlardır. Bir kişide uyku apnesi hastalığı olmasa bile benzer belirtiler diyabet nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Her iki hastalığın belirtilerinden bazıları aynıdır. Yapılan araştırmalar neticesinde diyabet ile uyku apnesi arasında çift yönlü bir ilişki olduğu ortaya konulmaktadır. Diyabet uyku apnesine ya da uyku apnesi diyabete neden olabilmektedir. Aralarındaki bu ilişki diyabetin ve uyku apnesinin kontrol altında tutulabilmesini zorlaştırmaktadır.

Uyku Kalitesini Etkileyen Kronik Hastalıklardan Bazıları Nelerdir?

Obezite
Koroner kalp hastalığı
Hipertansiyon
Diyabet

Uyku apnesi, uyku esnasında nefesin en az 10 saniye süreyle durması olarak tanımlanır. Hava akışının kesilmesi, kandaki oksijen miktarının azalmasına ve karbondioksit miktarının artmasına neden olur. Erkeklerde ve kilolu kişilerde daha sık görülür. Ülkemizde ve dünyada uyku apnesinin görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. Bunun en önemli sebeplerinden birisi sağlıksız gıdalardır. Uyku konusunda yaşanan sıkıntıların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri çok ciddi boyutlara ulaşabilir. Uyku apnesi günümüzde toplumun çoğunu ilgilendiren bir hastalık haline gelmiştir.

Fazla kilolu olmak uyku apnesi hastalığını en çok etkileyen sebeplerden birisidir. Ayrıca boynun kısa ya da kalın olması, alkol ve tütün ürünleri kullanımı, uyku hapı ya da sakinleştirici ilaç kullanımı, dar solunum yollarına sahip olmak gibi faktörler de uyku apnesinin oluşmasına neden olabilir. Bu hastalığın insan hayatını en ciddi şekilde etkileyen belirtileri:

Yorgun uyanmak, gün boyu yorgun hissetmek ve uyuklamak
Horlama
Ağız kuruluğu ve baş ağrısı
Gerginlik ve dikkat sorunları
Eklem ağrıları
Uykuda terlemek
İdrara çıkmak için sıkça uyanmak

Bunların bir kısmı aynı zamanda diyabet hastalığının da belirtileridir. Bu benzerlik bazen uyku apnesiyle diyabetin birbirleriyle karıştırılmasına dahi sebep olabilmektedir.

Uyku apnesi tedavisine başlanmasıyla birlikte insülin duyarlılığı artar, böylece kan şekerinin kontrol altına alınabilmesine katkı sağlanır. Hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan halsizliğin ve gün içindeki uyuklamanın düzelmesi ile birlikte oluşan fiziksel aktivitedeki artış da kan şekeri seviyesini olumlu etkileyebilmektedir. İyi ve kaliteli bir uykunun diyet ve egzersiz kadar önemli olabileceği unutulmamalıdır.

Kronik hastalıklar başka hastalıkların meydana gelmesine neden olabilmektedir. Uyku apnesi de bunlardan biridir. Bu hastalık nedeniyle yaşanan sağlık sorunları vücudun dengesini bozmaktadır ve diğer hastalıkları tetiklemektedir. Toronto Üniversitesi’nde Prof. Dr. Tetyana Kendzerska ve ekibi tarafından yapılan çalışmalarda uykuda nefes durmasının, insülin direncinin artmasına neden olan bir zemin oluşturduğu gözlenmiştir. Kanadalı bilim insanlarının bu araştırması, uyku apnesi hastalığının metabolizmayı olumsuz yönde etkilediğini ve tip 2 diyabete yol açtığını göstermektedir.

Çalışmayı yapan ekip, uyku apnesi hastası olan 9000’e yakın kişinin sağlık durumunu değerlendirmiştir. On yıldan fazla süren araştırma boyunca, hastaların %11,7’sinin diyabete yakalandığı görülmüştür. Uyku apnesinin daha ciddi boyutta olduğu hastalarda ise diyabet riskinin %30’a kadar yükseldiği ortaya çıkmıştır. Sonuçları Amerikan Toraks Derneği’nin dergisinde yayımlanan bu araştırmadaki bilim adamları, uyku apnesinin teşhisten itibaren önlem alınması gereken bir hastalık olduğunu vurgulamışlardır.

Dünya üzerinde yapılan diğer bazı bilimsel çalışmalarda ise diyabetik bireylerde %36-60 oranında uyku apnesi hastalığı olduğu ortaya konmuştur. Hatta obez olan diyabetli hastalarda uyku apnesi sıklığı %86,6’ya kadar yükselmektedir. Yapılan araştırmalar diyabetli hastalarda uyku apnesinin, uyku apnesi hastalarında da diyabetin sıkça görüldüğünü ortaya koymaktadır.

Bu tabloya bakıldığında hastalığın ciddiyeti ve toplumu nasıl etkilediği rahatça anlaşılabilmektedir. Hem insan sağlığı açısından hem de dünya üzerindeki devletlere olan maliyeti açısından çok ciddi zararları vardır. Tedavisinde çoğunlukla CPAP veya OTOCPAP adı verilen cihazlar kullanılır. Basınçlı hava vererek solunum yollarının sürekli olarak açık kalmasını sağlayan bu cihazlar her uyku esnasında kullanılmalıdır. Uyku apnesi tedavisi, yıllarca sürebilen ve çoğu zaman kesin çözüme ulaşılamayan tedavilerdendir. Tedavi olarak en etkili yöntem solunum cihazı kullanımıdır. Geçmişe nazaran daha fazla kişi tarafından bilinen bu hastalıkla ilgili toplumdaki farkındalığı daha da arttırmak gerektiği kanaatindeyiz.